Innovatiemissie Batterijtechnologie naar Duitsland

Van 11-14 oktober 2022 waren ruim 25 Nederlandse batterijexperts uit bedrijfsleven, industrie en overheid mee met een door RVO en IA Berlijn georganiseerde innovatiemissie op het thema batterijtechnologie naar Duitsland. De delegatie bezocht de highlights van de indrukwekkende Duitse onderzoeksinfrastructuur: de instituten ZSW in Ulm, KIT in Karlsruhe, de RWTH Aachen en MEET Münster. In Münster ontstaat dankzij een investering van 600 miljoen van de Duitse overheid een zogenaamde “onderzoeksfabriek” op Gigawatt-schaal, waar nieuwe materialen en productietechnologie getest kan worden. Daarnaast bezocht de delegatie het bedrijf VARTA en ging in gesprek met Duitse MKBs en startups tijdens twee pitchevents.

EFI-rapport 2022: Duitsland moet sterker inzetten op sleuteltechnologieën

De Duitse Expertcommissie voor Onderzoek en Innovatie (EFI) brengt jaarlijks een rapport uit waarin ze de belangrijkste aanbevelingen voor het Duitse innovatiebeleid delen. De overhandiging van het rapport aan de bondsregering moest in 2022 vanwege de Oekraïnecrisis worden verschoven en de publicatie werd dit jaar niet zoals traditiegetrouw aan de bondskanselier, maar aan de bondsminister voor Onderwijs en Onderzoek, Bettina Stark-Watzinger overhandigd.

Tijdens de officiële overhandiging ging de voorzitter van de commissie in op de zwaartepunten van het EFI Gutachten 2022: (digitale) sleuteltechnologieën en technologische soevereiniteit, duurzaam personenverkeer, innovaties in de B2B platformeconomie en digitale transformatie in het gezondheidswezen.

Continue reading

Dutch-German Mini-Symposium on “AI based assistance to people with dementia”

Background
Dementia has a major impact on the quality of life and entails a high perceived burden of disease. To maintain the quality of life of people with dementia or other cognitive impairments, smart applications need to be developed to provide effective support and keep the health care available and affordable. More than 50 million people worldwide live with dementia. This number will nearly double every 20 years, to 82million by 2030 and 152 million by 2050. Much of the increase will take place in developing countries. The number of people with dementia in Europe will grow rapidly from around 9.7 million in 2020 to more than 18.6 million in 2050. At the same time, the number of people available to provide care – both informal and professional carers – for patients will decrease substantially in the coming decades. Furthermore, older populations with dementia are also more likely to have more severe disease consequences than those without dementia. To maintain the quality of life of people with dementia or other cognitive impairments, smart applications need to be developed to provide effective support, based on artificial intelligence, and keep the health care available and affordable.

Objective
Both in The Netherlands and in Germany, R&D efforts are made to improve the quality of life of people with dementia using technological innovation. Germany and Dutch research institutes and companies are jointly developing new products and services for people living with dementia and their family carers. To be successful, these products need to be attuned to the needs of people with dementia and carers and developed in co-creation. Together with involved stakeholders these new products need to reach the world market of 50 million patients worldwide which is expected to grow. There is an urgent and growing need for effective products. This is what will be addressed in the mini conference on AI and Dementia.

Target audience
German and Dutch companies, care providers, professional carers, universities and research institutes, governmental bodies, and healthcare investors.

Program

10.30-10.35 Welcome & introduction by Hans Arnold, JAIN and Vera Nijveld, Consulate-General of the Netherlands in Munich
10.35-10.45   Using AI to Move towards Better Individualized Treatment of Dementia  
Prof. Dr. Holger Fröhlich
Fraunhofer Scientific Computing and Algorithms Institute (SCAI), Sankt Augustin
10.45-10.55 Human – AI Symbiosis for individual and social wellbeing 
Prof. Dr. Catholijn Jonker
Faculty of Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science, Delft University of Technology
10.55-11.05 Q&A
11.05-11.15 The potential of AI to translate unmet needs into individualized care for people with dementia
Prof. Dr. Wolfgang Hoffmann
German Center for Neurodegenerative Diseases, Bonn
11.15-11.25 On the Use of Sensor Technology for Early Notification of Stress in People with Impaired Cognition  
Dr. Erwin Meinders
Mentech Innovation BV, Eindhoven
11.25-11.35 Q&A
11.35-11.45 AI for Neurotech
Prof. Dr. Marcel van Gerven
Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour, Nijmegen
11.45-11.55 Sensor Floors  
Christl Lauterbach
Future-Shape GmbH, Höhenkirchen-Siegertsbrunn
11.55-12.05 Q&A
12.05-12.15 Closing, end of the conference

Register now on:
Dutch-German Mini-Conference AI & Dementia (surveytalent.com)

Nieuw coalitieakkoord – Die Ampel steht

Zo’n acht weken na de Bondsdagverkiezingen presenteerden de partijen van de aanstaande ‘stoplichtcoalitie’ (SPD, B90/Die Grünen en FDP) op woensdag 24 november hun regeerakkoord. Het akkoord draagt de titel “Mehr Fortschritt wagen – Bündnis für Freiheit, Gerechtigkeit und Nachhaltigkeit”, en staat vol met ambities op het gebied van klimaat, digitalisering en sociaal beleid.

Kennis & Innovatie

Veel van de plannen zijn relevant voor innovatie, niet alleen de doelen die de nieuwe coalitie op het gebied van kennis- en innovatiebeleid stelt. Wat betreft het kennis- en innovatiebeleid lijkt de nieuwe coalitie te kiezen voor evolutie en het zetten van (duurzame) accenten, geen revolutie. De bestaande doelstelling om 3,5% van het BBP in onderzoek en ontwikkeling te investeren wordt gehandhaafd. Bestaande kennis- en innovatieprogramma’s worden verder ontwikkeld en sterker dan voorheen op een missiegedreven aanpak geschoeid. Bestaande programma’s (o.a. de Hightech Strategie, het Zentrales Innovationsprogramm Mittelstand en overige departementale innovatieprogramma’s) worden op deze leest verder ontwikkeld. Daarbij is er uiteraard veel aandacht voor kennis en innovatie op het gebied van energie en klimaat, evenals digitalisering. Opvallend is de grote nadruk die de coalitie legt op de rol van private investeringen, vooral t.b.v. valorisatie van kennis en kunde en bij de start van nieuwe bedrijven. Om transfer van kennis vanuit universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen naar het bedrijfsleven te bevorderen, wordt het Agentschap voor Transfer en Innovatie opgericht. Om private investeringen uit te lokken is ook een centrale rol voorzien voor de Kreditanstalt für Wiederaufbau (investerings- en ontwikkelingsbank in staatseigendom). Duitsland blijft sterk inzetten op IPCEI’s als middel om Europese kennispositie in belangrijke industrieën te versterken. Ook de EU Chips Act wordt met name genoemd.

Het coalitieakkoord noemt zes domeinen waarop het missiegedreven kennis- en innovatiebeleid zich zal richten:

  1. Innovaties t.b.v. een concurrerende en klimaat-neutrale industrie met aandacht voor energiezekerheid en duurzame mobiliteit;
  2. Klimaat, klimaatgevolgen, biodiversiteit, duurzaamheid, aardsysteem en transformatiestrategieën, evenals een duurzaam landbouw- en voedselsysteem;
  3. Een robuust en crisisbestendig gezondheidssysteem, dat de kansen benut van biotechnologische ontwikkelingen, met een focus op bestrijding van ouderdomsziekten en de gevolgen van armoede; hierbij wil men voortbouwen op de uitgangspositie die tijdens de COVID-pandemie is verkregen bij de ontwikkeling van mRNA vaccins voor tal van ziektes.
  4. Technologische soevereiniteit en benutten van de potentie van nieuwe digitale technologieën;
  5. Onderzoek van de ruimte en zeeën;
  6. Innovaties op het gebied van maatschappelijke weerbaarheid, inclusiviteit, democratie en vrede.

Naast het missiegedreven innovatiebeleid heeft het coalitieakkoord ook aandacht voor sleuteltechnologieën, die innovaties binnen de missie-gedreven thema’s mogelijk maken. Hier worden concreet quantumtechnologie, kunstmatige intelligentie, cyberveiligheid, blockchain en robotica genoemd. Verder legt het coalitieakkoord een sterke nadruk op digitalisering van het openbaar bestuur en – via digitalisering – een lagere lastendruk voor bedrijven en burgers. 

Uit de brede schakering aan thema’s blijkt dat er in het coalitieakkoord nog geen harde keuzes worden gemaakt. Een vraagteken betreft nog wel de financiële paragraaf ten aanzien van bovenstaande inzet en hoe de instrumentatie van deze beleidsvoornemens vorm krijgt. Robert Habeck zal namens B90/Grünen de nieuwe minister voor het ‘superministerie’ voor economie en klimaat worden. Het Bundesministerium für Bildung und Forschung krijgt met Bettina Stark-Watzinger een FDP-minister.

Klimaat & Energie

Op het gebied van klimaat en energie worden met name ambitieuze voornemens en aankondigingen gedaan, waarbij de uitwerkingen en mogelijk heikele punten zijn doorgeschoven of weggelaten. De Duitse klimaatwet wordt in 2022 “consequent verder ontwikkeld” zonder wettelijke sectordoelen, besluit over uitwerking wordt doorgeschoven naar volgend jaar. Elke nieuwe Duitse wet dient onderbouwd te worden door een analyse van de klimaatgevolgen en voorgelegd te worden aan het versterkte BMWi.

De nieuwe coalitie streeft naar een drastische versnelling van de uitbouw van hernieuwbare energie (80% in 2030), o.a. door planning- en vergunningprocedures te versnellen, verplichting van zonnepanelen, 2% van landoppervlakte voor windenergie aan te wijzen en offshore windcapaciteit te vergroten.

Ook andere vormen van energieopwekking worden kort genoemd, zoals bio-energie (strategie moet worden uitgewerkt) en geothermie (potentieel sterker benutten). De noodzaak van technische negatieve emissies (CCS) wordt onderschreven. Een langetermijnstrategie voor de laatste 5% rest-emissies moet worden uitgewerkt. De coalitie neemt geen nieuwe standpunten in t.a.v. kernenergie. Qua gebouwde omgeving wordt gepleit voor een alomvattende gemeentelijke warmteplanning en de uitbreiding van de verwarmingsnetwerken.  

Duitsland moet volgens de coalitiepartijen tot 2030 leidende markt ontwikkelen voor waterstoftechnologie. De nationale waterstofstrategie wordt in 2022 bijgewerkt met als doel snellere marktintroductie. Eerste prioriteit is binnenlandse opwekking op basis van hernieuwbare energiebronnen (groene waterstof). Voor een snelle opschaling wordt vertrouwd op een technologie-open (geen keuze voor blauw of turquoise waterstof) ontwerp van de waterstofregulering. Import van waterstof is voor Duitsland onvermijdelijk en het Duitse importplatform H2Global moet Europees worden. 

De snellere uitfasering van kolen van 2038 naar idealiter 2030 staat opnieuw in het akkoord. De toetsing hiervoor, die voor 2026 gepland stond, wordt vervroegd naar 2022. Hiervoor zijn o.a. nieuwe gascentrales nodig, die echter H2-ready dienen te zijn.

Belang van infrastructuur/netuitbouw wordt herhaaldelijk genoemd zonder concrete uitwerking of details. Men wil verder gaan dan de bestaande netontwikkelingsplannen door midden 2023 een Roadmap Systeemstabiliteit uit te werken met “attractieve investeringscondities”. Met alle stakeholders, economie en maatschappelijk middenveld wordt in 2022 een ontwerp van een klimaatneutraal elektriciteitssysteem uitgewerkt, waarbij een spoedige omvattende hervorming van de financieringsstructuur nodig is.

Economie & Industrie

Het coalitieakkoord kent als rode draad een klimaatneutraal industrieland Duitsland. De coalitiepartijen kiezen ervoor om de transities die onder Merkel IV ingezet werden, versterkt voort te zetten: uitbouw van de waterstofeconomie, inzet op industriepolitiek, ook op Europees niveau met verschillende IPCEIs (o.a. waterstof en batterijtechnologie). Op halfgeleiders is de ambitie Duitsland wereldwijd een leidende plaats te laten hebben, waarvoor de Bondsregering financiering zal vrijmaken. Er wordt versterkt ingezet op start- en scale-ups, door al in een vroeger stadium translatie van onderzoek te ondersteunen met meer financieringsmogelijkheden, bedrijfsdeelneming door medewerkers en vermindering van bureaucratische horden. De coalitie wil een ambitieuze Europese digitale services act, met een moderne Europese data-economie. De themagebieden die met nadruk worden genoemd (duurzame mobiliteit, waterstof, smart industry en gezondheidszorg) zijn ook voor Nederland prioriteit in de handelsagenda (PPS) en met het innovatie- en technologiepact.

Economische veiligheid

In het coalitieakkoord is meer aandacht voor economische veiligheid. Qua terminologie is sprake van strategische Europese soevereiniteit, maar heel expliciet en thematisch opgehangen wordt het themagebied van de economische veiligheid niet. Op het gebied van bedrijfsovernames wordt wetgeving verscherpt om vijandige overname te voorkomen. Weerbaarheid tegen extraterritoriale sancties wordt genoemd, net als weerbaarheid tegen cyberaanvallen, versterkte partnerschap op AI, normering/standaardisering en data-soevereiniteit met de VS en vermindering van strategische afhankelijkheden.

Mobiliteit

De coalitie stelt hogere doelen voor emissieloos verkeer in 2030 en wil in 2035 een einde aan de verbrandingsmotor hebben bereikt. De ambities rondom e-mobiliteit (waterstof en batterij-elektrisch) worden versterkt: zo moeten er in 2030 minstens 15 miljoen emissieloze personenauto’s rondrijden en 1 miljoen openbare laadpunten gerealiseerd zijn (met extra inzet op snellaadpunten). Ook is er aandacht voor smart charging (thuis en op het werk) en transparantere tarieven bij de laadpaal. In de wet “autonoom rijden” zal de regelgeving voor zelfrijdende auto’s worden voorbereid. In het hoofdstuk over mobiliteit wordt waterstof niet genoemd – evenmin wordt er in het hoofdstuk over waterstof verwezen naar het gebruik van de technologie in de vervoersector. De coalitiepartijen stellen dat H2 alleen moet worden gebruikt waar directe elektrificatie niet mogelijk is. 

In de komende twee weken gaan de stoplichtpartijen terug naar hun achterban om via een ledenraadpleging (bij de Groenen) of via het partijcongres (SPD en FDP) instemming te krijgen voor het regeerakkoord. In het weekeinde van 4/5 december vinden de congressen plaats van SPD en FDP en maken de Groenen de uitslag van het ledenreferendum bekend. Pas dan zullen de namen van de ministersploeg officieel bekend worden gemaakt. In de week daarna worden Olaf Scholz en zijn regeringsploeg beëdigd en is de stoplichtregering operationeel.

Dit bericht is een verkorte versie van een stuk dat is opgesteld door verschillende collega’s van het Duitse postennet.

Duitse overheid steunt bedrijven bij niet-technologische innovaties – met succes

Het ‘Innovationsprogramm für Geschäftsmodelle und Pionierlösungen (IGP)’ van het Duitse ministerie voor Economische Zaken (BMWi) steunt sinds 2019 niet-technologische innovaties. Uit een evaluatie  blijkt nu hoe succesvol dit programma is.

Sinds 2019 hebben 1780 bedrijven zich aangemeld voor het Innovatieprogramma, waarvan 280 daadwerkelijk subsidie hebben gekregen Enkele succesvolle voorbeelden hiervan zijn ‘Concular’ uit Stuttgart, dat herbruikbare bouwmaterialen identificeert en contacten legt met potentiele afnemers, ‘Quatropus’ uit Dresden, dat een digitaal systeem heeft ontwikkeld om rechtstreeks vertalingsdiensten te verlenen tussen twee partijen, of ‘Vila Health’ uit Berlijn, een app die professionele psychologische ondersteuning en begeleiding biedt aan mensen met chronische ziekten.

Continue reading

Verslag Hightech-Forum 2019 – 2021

Innovatiebeleid: High-Tech Forum wijst de weg naar meer participatie, duurzaamheid en implementatie.

Het High-Tech Forum heeft op 21 april zijn belangrijkste aanbevelingen voor de toekomstige innovatiestrategie van Duitsland gepubliceerd. Met oog op de duurzaamheidsdoelstellingen, dringt het panel aan op de bevordering van daadkracht en uitvoering. Het is belangrijk de missiegerichte aanpak te versterken. Een breed georiënteerd innovatiepact moet bijdragen aan de grootschalige toepassing van meer onderzoeksresultaten. Tevens moet het opzetten van start-ups in de wetenschap worden aangemoedigd en vergemakkelijkt. Gerichte deregulering en meer ruimte voor experimenten zijn net zo noodzakelijk als effectieve participatievormen.

Het High-Tech Forum is het centrale adviesorgaan van de Duitse regering voor de uitvoering van de High-Tech Strategie 2025. Het dient het onderzoeks- en innovatiebeleid van de regering te ondersteunen met concrete aanbevelingen voor uitvoering en actie. Tussen 2019 en 2021 zijn in totaal acht adviesnota’s gepubliceerd. Op 21 april 2021 werd het verslag van het High-Tech Forum (Ergebnisbericht) tijdens de Ergebniskonferenz gepubliceerd en overhandigd aan de Duitse minister van Onderwijs en Onderzoek, Anja Karliczek.

Continue reading

Coronagerelateerde ontwikkelingen als prioriteit van het beleid op onderzoek & innovatie: EFI-rapport 2021 gepubliceerd

Op 24 februari jongstleden heeft de Duitse Expertenkommission Forschung und Innovation (EFI) haar 14e jaarverslag aan Bondkanselier Merkel gepresenteerd. Het verslag, waarin de commissie jaarlijks haar belangrijkste aanbevelingen voor het Duitse innovatiebeleid deelt, focust zich dit jaar op de ontwikkelingen die nodig zijn voor Duitsland om sterker uit de door Corona veroorzaakte crisis te komen. Hieronder volgt een Nederlandse vertaling van de samenvatting van het EFI rapport 2021. Het volledige rapport is hier te vinden.

Continue reading

QuNET & een roadmap Quantencomputing: Duitsland gaat over op kwantum

Een datatransmissienetwerk op basis van kwantumcommunicatie moet ervoor zorgen dat gegevens tussen federale instanties afluister- en sabotageproof kunnen worden gedeeld. Daarom is in 2019 het initiatief QuNET gestart, dat voor 7 jaar met 150 miljoen euro wordt gefinancierd door het Duitse ministerie van Onderwijs en Onderzoek (BMBF).

Tijdens een persconferentie op 2 december maakte BMBF-minister Anja Karliczek een tussentijdse bilans op. In het kader van het QuNET-initiatief hebben de Fraunhofer-Gesellschaft, de Max-Planck-Gesellschaft en het Duitse lucht- en ruimtevaartcentrum DLR in het afgelopen jaar technologieën voor kwantumcommunicatie tussen twee regeringsinstellingen ontwikkeld.

Continue reading

Karliczek: Met innovatieve medische hulpmiddelen en diagnostiek de coronapandemie meesteren

Het Bondsministerie van Onderwijs en Onderzoek (BMBF) investeert €20 miljoen in onderzoek naar en ontwikkeling van innovatieve medische technologie ten aanzien van infectieziekten.

De huidige coronacrisis heeft duidelijk gemaakt hoezeer de gezondheidszorg in de strijd tegen pandemische infectieziekten afhankelijk is van efficiënte maatregelen. Dit vereist nieuwe oplossingen en innovatieve producten, zoals snelle en betrouwbare diagnostiek, mildere beademingsmethoden, efficiënte methoden om infecties in te dammen of systemen om het therapiemanagement te verbeteren. Het gebruik van digitale, intelligente structuuroplossingen en modernere patiëntmanagementsystemen moeten pandemie-maatregelen in het gezondheidssysteem nog efficiënter maken.

Continue reading

Duitse waterstofstrategie: Investeringen in Waterstofeconomie van 7+2 miljard euro

Na maanden onderhandelen tussen de 5 betrokken ministeries heeft het Duitse kabinet de knoop doorgehakt en op 10 juni 2020 haar waterstofstrategie besloten. De strategie heeft als hoofddoel van waterstof een centraal element in de Duitse en Europese energietransitie te maken. Met behulp van 38 concrete maatregelen in de strategie wil de regering vooral de industrie en zwaar transport helpen te verduurzamen en daarnaast de Duitse industrie een koppositie als exporteur van waterstoftechnologie geven. Het lange uitstel van de definitieve besluitvorming heeft als voordeel dat er nu via het net vastgestelde Corona-conjunctuurpakket in een ruime financiering van €9 miljard voor de 38 maatregelen in de strategie is voorzien.

Continue reading