In weinig –misschien wel geen enkel – veld volgen ontwikkelingen en innovaties elkaar zó snel op als op het terrein van artificiële intelligence (hierna: AI). Om de kansen die AI biedt optimaal te kunnen benutten, maar ook om de mogelijke uitdagingen zo goed mogelijk het hoofd te kunnen bieden heeft de Duitse Bondsregering op donderdag 15 november ingestemd met de Strategie Künstliche Intelligenz. De volledige, definitieve Strategie wordt pas begin december gepresenteerd, maar er is al wel veel bekend over de inhoud. De Strategie, opgesteld na een gezamenlijk voorstel van ministers Altmaier (Economische Zaken), Karliczek (Onderwijs en Wetenschap) en Heil (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), streeft drie doelen na. Deze doelen zijn:
1. Duitsland, maar ook Europa, positioneren als een toonaangevende plek voor de ontwikkeling en toepassing van AI-technologieën en het (toekomstige) concurrentievermogen van Duitsland op dit gebied zeker stellen;
2. Zorgen voor de verantwoorde ontwikkeling en toepassing van AI;
3. AI op ethisch, juridisch en cultureel vlak institutioneel verankeren in de samenleving. Deze verankering dient plaats te vinden door middel van een brede sociale dialoog en actieve beleidsvorming.
Met het realiseren van deze drie doelen is vanuit de Bondsregering voor de periode 2019-2025 een bedrag van drie miljard euro gemoeid. Daarnaast gaat de Bondsregering uit van nóg eens een bedrag van drie miljard euro, afkomstig uit de Bondslanden, wetenschap en de private sector. Hiermee moet het totale bedrag dat bestemd is voor de uitvoering van de Strategie op 6 miljard euro uitkomen: een forse investering. In 2019 stelt de Bondsregering alvast 500 miljoen euro beschikbaar.
Ten aanzien van het eerste doel zijn een aantal concrete doelen geformuleerd.
– Zo gaat de Bondsregering de kennisinstellingen voor AI niet alleen versterken, maar het nationale kennis-netwerk uitbreiden tot minstens twaalf kennisinstellingen voor ontwikkeling en toepassing. Daarnaast wil men minimaal 100 nieuwe hoogleraar-posities voor AI aan universiteiten en hogescholen creëren.
– Ook verbetert men de ondersteuning aan het midden- en kleinbedrijf voor het gebruik van AI. Zo gaat men via de reeds bestaande ‘Kompetenzzentren Mittelstand 4.0’ trainingen op het gebied van AI aanbieden aan ondernemers. Bedrijven worden ook ondersteund bij het opzetten van tests met het gebruiken van AI. Daarnaast zal de overheid haar financieringsmiddelen voor bedrijven uitbreiden (nog niet duidelijk is hoe groot deze uitbreiding zal zijn). Ook komt er een Tech Growth Fund Initiative. Het aanbod van adviesdienstverlening aan startende ondernemers zal worden uitgebreid.
– Op het gebied van Europese samenwerking is het voornemen om een Europees innovatiecluster op AI gebied op te gaan zetten. Ook wordt samen met Frankrijk een Duits-Frans onderzoeks- en innovatienetwerk opgezet, dat voortbouwt op de bestaande clusters en netwerken in de beide landen. Daarbij merkt men expliciet op dat men ook op bilaterale basis samenwerking wil zoeken met andere Europese landen. Dit biedt kansen voor Nederland.
– Goede data- en privacybescherming is voor veel Duitsers erg belangrijk. Daarom wil de Bondsregering zich inspannen om de randvoorwaarden voor het op een veilige manier uitwisselen van gegevens te optimaliseren. De Bondsregering zal bijvoorbeeld een Cloud gaan ontwikkelen, om een betrouwbaar platform voor data-uitwisseling te bieden.
Om het tweede doel, het zorgen voor een verantwoorde ontwikkeling en toepassing van AI, te realiseren, zijn ook enkele concrete punten opgenomen. Enkele voorbeelden:
– de Bondsregering zal een Duits ‘observatorium’ voor AI inrichten, maar zich ook inspannen om de oprichting en/of uitbreiding van dergelijke observatoria op internationaal en Europees niveau te bevorderen.
– Daarnaast initieert de Bondsregering een Trans-Atlantische en Europese dialoog over de mensgerichte toepassing van AI op de werkvloer. Verder wil de regering ervoor zorgen dat burgers medezeggenschap krijgen in de discussie over het invoeren en toepassen van AI in het leven van alledag.
– Als laatste voorbeeld van de maatregelen uit de Strategie op het gebied van het tweede subdoel wil de Bondsregering AI toepassingen ten behoeve van het milieu bevorderen.
Ten aanzien van het derde doel, de institutionele verankering van AI op ethisch, cultureel en juridisch gebied, zijn er ook al enkele concrete plannen bekend gemaakt.
– Zo wil de Bondsregering o.a. een rondetafelconferentie organiseren. Bij deze conferentie zullen, samen met instanties voor gegevensbescherming en brancheorganisaties, richtsnoeren opgesteld worden die moeten garanderen dat de ontwikkeling en toepassing van AI altijd in overeenstemming met de geldende wetgeving inzake gegevensbescherming gebeurt.
– Daarnaast zal onderwijs en multidisciplinair onderzoek ondersteund worden door middel van een ‘ZukunftsFonds Digitale Arbeit und Gesellschaft’, oftewel een Toekomstfonds voor Digitaal Werk en Maatschappij.
Op 3 en 4 december a.s. wordt de complete AI-Strategie gepresenteerd op de Digitale Top in Neurenberg. Voor meer informatie kunt u in de tussentijd terecht op de website van het Ministerie van Economische Zaken (BMWI) via de volgende link: https://www.bmwi.de/Redaktion/DE/Pressemitteilungen/2018/20181116-bundesregierung-beschliesst-strategie-kuenstliche-intelligenz.html