Tijdens zijn bezoek aan Berlijn sprak Maarten Camps – secretaris-generaal van Economische Zaken – op 16 januari met Nederlanders die een bedrijf in Berlijn hebben gestart. Wat maakt Berlijn nu zo’n aantrekkelijke stad voor start – ups? Gastheer Sander Nijssen van Iversity – een bedrijf dat MOOC’s aanbiedt – noemt Berlijn nog steeds een relatief goedkope stad om te wonen en te werken. Dat is voor starters die in de beginfase met acute liquiditeitstekorten kampen een aantrekkelijke vestigingsvoorwaarde. Inmiddels is er een ecosysteem voor start- en groeifinanciering ontstaan, waaraan zowel overheden als private kapitaalverschaffers bijdragen. Venture Capital -bedrijven uit London doen nu maandelijks Berlijn aan en zo ontstaat een vliegwiel-effect. Daaraan heeft overigens ook een slimme branding – campagne – ook door starters zelf – en de publiciteit rond de beursgang van Zalando en Rocket Internet een impuls gegeven.
Diversiteit en het bloeiende culturele leven
Overigens is die starterscultuur in Berlijn nog steeds erg divers: naast financieel gedreven internet – bedrijven, zijn er ook nog steeds bedrijven met idealistische of artistieke drijfveren. Zo zijn er in Berlijn heel veel mode – initiatieven, vooral omdat Berlijn op dit gebied nog veel in te halen heeft. Juist die diversiteit en het bloeiende culturele leven maakt het een aantrekkelijke stad voor jonge, ongebonden en ondernemende Europeanen. De aanwezigheid van vrijplaatsen waar een technoscene kan bloeien moet als vestigingsvoorwaarden voor deze categorie hoogopgeleiden niet worden onderschat. Veel start – ups werken immers met jonge, ongebonden Europeanen die heel kritisch naar hun leefomgeving kijken en dus ook weer gemakkelijk kunnen vertrekken. Kortom, Nederland moet heel goed letten op haar startersomgeving en de voordelen voor starters benoemen en uitdragen. zodat een vliegwieleffect ontstaat.
Eelco van der Eijk
Innovatieraad Berlijn